Instellingen zoals de umc’s beschikken over kostbare kennis en zijn daarmee kwetsbaar. Vertegenwoordigers van het Nederlandse kennisveld en de Rijksoverheid hebben het afgelopen jaar nauw samengewerkt om kennisveiligheid in de Nederlandse kennissector te verhogen. Vandaag is de Nationale Leidraad Kennisveiligheid gepubliceerd tijdens de online bijeenkomst “Kennisveiligheid in hoger onderwijs en wetenschap”.

Tijdens deze door het ministerie van OCW georganiseerde bijeenkomst ging minister Robbert Dijkgraaf in gesprek met onder anderen NFU-vertegenwoordiger Chris Polman (RvB-voorzitter Amsterdam UMC) over het Loket Kennisveiligheid waar kennisinstellingen voor informatie en advies terecht kunnen. Polman: “Dit is een nuttige extra hulplijn vanuit de overheid, waar bestuurders naar eigen behoefte gebruik van kunnen maken. In het geval van de umc’s zal dit vooral van pas kunnen komen bij samenwerking in internationale onderzoeksprojecten en bij het aanstellen van buitenlandse onderzoekers.”

Wat is kennisveiligheid?

Bij kennisveiligheid in het hoger onderwijs en de wetenschap gaat het om het aanpakken van ongewenste overdracht van gevoelige kennis en technologie die de nationale veiligheid aantast. Ook gaat het om de aanpak van heimelijke beïnvloeding van onderwijs en onderzoek door landen, zogeheten ‘statelijke actoren’, die ook in Nederland actief op zoek zijn naar kennis en technologie om hun eigen militaire, technologische, politieke en economische macht te vergroten. Deze inmenging brengt de academische vrijheid en de sociale veiligheid in gevaar. Tot slot gaat het bij kennisveiligheid om ethische kwesties die kunnen spelen in de samenwerking met landen die onze grondrechten niet respecteren.

Kennisveiligheid nationaal en in Europees verband

De Nationale Leidraad Kennisveiligheid geeft handvatten waarmee kennisinstellingen zelf aan de slag kunnen om ervoor te zorgen dat internationale samenwerking veilig kan plaatsvinden. De insteek is nadrukkelijk landenneutraal en laat ruimte voor eigen afweging. Ook vanuit de Europese Commissie worden kennisinstellingen gestimuleerd om bewuster bezig te zijn met wie welke kennis wordt gedeeld. De EC publiceerde daarvoor de toolkit ‘R&I tackling foreign interference’ met best practices over hoe ongewenste buitenlandse inmenging in onderzoek en innovatie kan worden tegengegaan.

Op 9 februari 2022 vindt er in de Tweede Kamer een debat plaats over kennisveiligheid.

Meer weten?