Duurzaamheid in de zorg: urgentie, leiderschap en samenwerking
Ruim 300 bestuurders, toezichthouders, financials en duurzaamheidsmanagers uit de zorg kwamen 10 oktober samen tijdens het congres ‘Duurzaamheid in de zorg: van verplichting naar strategische meerwaarde’. De bijeenkomst, georganiseerd op de Dag van de Duurzaamheid, maakte duidelijk dat verduurzaming in de zorg geen keuze meer is, maar een noodzaak. En een kans om waarde toe te voegen aan zorg en samenleving.
Tijdens het plenaire panelgesprek benadrukte NFU-voorzitter Helen Mertens dat de zorgsector zelf nog veel kan doen om haar voetafdruk te verkleinen, onder andere door kritisch te kijken naar medicijngebruik en -verspilling. Met een pot Smarties als symbool voor pillen illustreerde zij hoe zichtbaar verspilling soms is.
Mertens: “Geen zorg is de meest duurzame vorm van zorg. Onderwijs en onderzoek zijn cruciaal om beter te begrijpen hoe we de milieu- en klimaatimpact van zorg kunnen verminderen én voorkomen. Tegelijkertijd moeten we gezondheid als KPI nemen bij beleidskeuzes. Voor gezonde mensen is immers een gezonde planeet nodig, dat is geen bijzaak.” Ze uitte haar zorg dat duurzaamheid nauwelijks terugkomt in verkiezingsprogramma’s: “We hebben een én-én-én-aanpak nodig: zorg, klimaat én gezondheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.”
Groen leiderschap en verbinding
Bertine Lahuis, voorzitter van het Radboudumc en oud-winnares van de Jeroen Meijerink Award, reikte dit jaar de prijs uit aan Susanne Bentvelsen, bestuurder van Aveleijn, een organisatie voor gehandicaptenzorg. Zij werd geroemd om haar lef, duurzame impact en verbindende leiderschap. Lahuis onderstreepte het belang van ‘health in and for all policies’: “We moeten niet alleen binnen onze eigen organisaties over duurzaamheid praten maar ook daarbuiten, met andere sectoren en met beleid.”
Gezondheid binnen planetaire grenzen
De keynote van prof. dr. Martijn van der Steen (Raad voor Volksgezondheid & Samenleving) sloot hier naadloos bij aan. In zijn lezing over het RVS-rapport Te heet onder onze voeten liet hij zien hoe klimaat- en milieurisico’s direct samenhangen met gezondheidsschade; van hittestress tot astma en nieuwe infectieziekten.
Van der Steen liet zien dat klimaat- en milieurisico’s vooral kwetsbare groepen treffen, die zich daar minder goed tegen kunnen weren en vaak moeilijker profiteren van ondersteunend beleid. Tegelijkertijd kan duurzaam beleid, zoals het creëren van gezonde leefomgevingen, direct bijdragen aan betere gezondheid en meer sociale cohesie. Zijn oproep: denk en handel vanuit een systeemperspectief waarin gezondheid en planetaire grenzen centraal staan.
Inspirerende praktijkvoorbeelden uit de umc’s
In de deelsessies deelden verschillende organisaties hun aanpak om duurzaamheid te verankeren in beleid en praktijk. Vanuit de umc’s presenteerde Nicole Hunfeld (Erasmus MC) het Citrienfondsprogramma Samen de zorg vergroenen, dat door vrijwel alle ziekenhuizen wordt ondersteund en waar ook de care-sector belangstelling voor toont.
Daarnaast deelden Krista Bosgra (UMCG), Meilof Feiken (Martini Ziekenhuis) en Erika Roth (TCN) hun ervaringen met regionale samenwerking in het kader van Care2Change en het Netwerk Medicijnresten uit Water Noord-Nederland. Hun boodschap: verduurzaming vraagt om structurele samenwerking in de regio en tussen sectoren.
Samen op weg naar een duurzame zorg
Het congres liet zien dat de urgentie breed wordt gevoeld en dat leiderschap, samenwerking en kennisdeling de sleutel vormen tot versnelling. De NFU blijft zich inzetten voor duurzame zorg door onderzoek, onderwijs en praktijk met elkaar te verbinden – binnen de Green Deal Zorg 3.0 en in samenwerking met partners in de gehele zorgketen.
Het congres ‘Duurzaamheid in de zorg: van verplichting naar strategische meerwaarde’ werd georganiseerd door FiZi, Intrakoop, NVTZ en Rabobank, in samenwerking met de vijf brancheorganisaties ActiZ, de Nederlandse GGZ, NFU, NVZ en VGN. De bijeenkomst vond plaats in De Werelt in Lunteren.
